GAME PEER

Jumat, 29 April 2016

Ini tulisan beliau yang tidak saya lupakan:
Haji Pengabdi Setan.
Oleh: Ali Mustafa Yaqub*
IBADAH haji 1426 H, pekan lalu, usai sudah. Jamaah haji Indonesia mulai pulang ke Tanah Air. Bila mereka ditanya apakah Anda ingin kembali lagi ke Mekkah, hampir seluruhnya menjawab, ''Ingin.'' Hanya segelintir yang menjawab, "Saya ingin beribadah haji sekali saja, seperti Nabi SAW."
Jawaban itu menunjukkan antusiasme umat Islam Indonesia beribadah haji. Sekilas, itu juga menunjukkan nilai positif. Karena beribadah haji berkali-kali dianggap sebagai barometer ketakwaan dan ketebalan kantong. Tapi, dari kacamata agama, itu tidak selamanya positif.
Kendati ibadah haji telah ada sejak masa Nabi Ibrahim, bagi umat Islam, ia baru diwajibkan pada tahun 6 H. Walau begitu, Nabi SAW dan para sahabat belum dapat menjalankan ibadah haji karena saat itu Mekkah masih dikuasai kaum musyrik. Setelah Nabi SAW menguasai Mekkah (Fath Makkah) pada 12 Ramadan 8 H, sejak itu beliau berkesempatan beribadah haji.
Namun Nabi SAW tidak beribadah haji pada 8 H itu. Juga tidak pada 9 H. Pada 10 H, Nabi SAW baru menjalankan ibadah haji. Tiga bulan kemudian, Nabi SAW wafat. Karenanya, ibadah haji beliau disebut haji wada' (haji perpisahan).
Itu artinya, Nabi SAW berkesempatan beribadah haji tiga kali, namun beliau menjalaninya hanya sekali. Nabi SAW juga berkesempatan umrah ribuan kali, namun beliau hanya melakukan umrah sunah tiga kali dan umrah wajib bersama haji sekali. Mengapa?
Sekiranya haji dan atau umrah berkali-kali itu baik, tentu Nabi SAW lebih dahulu mengerjakannya, karena salah satu peran Nabi SAW adalah memberi uswah (teladan) bagi umatnya. Selama tiga kali Ramadan, Nabi SAW juga tidak pernah mondar-mandir menggiring jamaah umrah dari Madinah ke Mekkah.
Dalam Islam, ada dua kategori ibadah: ibadah qashirah (ibadah individual) yang manfaatnya hanya dirasakan pelakunya dan ibadah muta'addiyah (ibadah sosial) yang manfaatnya dirasakan pelakunya dan orang lain. Ibadah haji dan umrah termasuk ibadah qashirah. Karenanya, ketika pada saat bersamaan terdapat ibadah qashirah dan muta'addiyah, Nabi SAW tidak mengerjakan ibadah qashirah, melainkan memilih ibadah muta'addiyah.
Menyantuni anak yatim, yang termasuk ibadah muta'addiyah, misalnya, oleh Nabi SAW, penyantunnya dijanjikan surga, malah kelak hidup berdampingan dengan beliau. Sementara untuk haji mabrur, Nabi SAW hanya menjanjikan surga, tanpa janji berdampingan bersama beliau. Ini bukti, ibadah sosial lebih utama ketimbang ibadah individual.
Di Madinah, banyak ''mahasiswa'' belajar pada Nabi SAW. Mereka tinggal di shuffah Masjid Nabawi. Jumlahnya ratusan. Mereka yang disebut ahl al-shuffah itu adalah mahasiswa Nabi SAW yang tidak memiliki apa-apa kecuali dirinya sendiri, seperti Abu Hurairah. Bersama para sahabat, Nabi SAW menanggung makan mereka. Ibadah muta'addiyah seperti ini yang diteladankan beliau, bukan pergi haji berkali-kali atau menggiring jamaah umrah tiap bulan. Karenanya, para ulama dari kalangan Tabiin seperti Muhammad bin Sirin, Ibrahim al-Nakha'i, dan Malik bin Anas berpendapat, beribadah umrah setahun dua kali hukumnya makruh (tidak disukai), karena Nabi SAW dan ulama salaf tidak pernah melakukannya.
Dalam hadis qudsi riwayat Imam Muslim ditegaskan, Allah dapat ditemui di sisi orang sakit, orang kelaparan, orang kehausan, dan orang menderita. Nabi SAW tidak menyatakan bahwa Allah dapat ditemui di sisi Ka'bah. Jadi, Allah berada di sisi orang lemah dan menderita. Allah dapat ditemui melalui ibadah sosial, bukan hanya ibadah individual. Kaidah fikih menyebutkan, al-muta'addiyah afdhol min al-qashirah (ibadah sosial lebih utama daripada ibadah individual).
Jumlah jamaah haji Indonesia yang tiap tahun di atas 200.000 sekilas menggembirakan. Namun, bila ditelaah lebih jauh, kenyataan itu justru memprihatinkan, karena sebagian dari jumlah itu sudah beribadah haji berkali-kali. Boleh jadi, kepergian mereka yang berkali-kali itu bukan lagi sunah, melainkan makruh, bahkan haram.
Ketika banyak anak yatim telantar, puluhan ribu orang menjadi tunawisma akibat bencana alam, banyak balita busung lapar, banyak rumah Allah roboh, banyak orang terkena pemutusan hubungan kerja, banyak orang makan nasi aking, dan banyak rumah yatim dan bangunan pesantren terbengkalai, lalu kita pergi haji kedua atau ketiga kalinya, maka kita patut bertanya pada diri sendiri, apakah haji kita itu karena melaksanakan perintah Allah?
Ayat mana yang menyuruh kita melaksanakan haji berkali-kali, sementara kewajiban agama masih segudang di depan kita? Apakah haji kita itu mengikuti Nabi SAW? Kapan Nabi SAW memberi teladan atau perintah seperti itu? Atau sejatinya kita mengikuti bisikan setan melalui hawa nafsu, agar di mata orang awam kita disebut orang luhur? Apabila motivasi ini yang mendorong kita, maka berarti kita beribadah haji bukan karena Allah, melainkan karena setan.
Sayangnya, masih banyak orang yang beranggapan, setan hanya menyuruh kita berbuat kejahatan atau setan tidak pernah menyuruh beribadah. Mereka tidak tahu bahwa sahabat Abu Hurairah pernah disuruh setan untuk membaca ayat kursi setiap malam. Ibadah yang dimotivasi rayuan setan bukan lagi ibadah, melainkan maksiat.
Jam terbang iblis dalam menggoda manusia sudah sangat lama. Ia tahu betul apa kesukaan manusia. Iblis tidak akan menyuruh orang yang suka beribadah untuk minum khamr. Tapi Iblis menyuruhnya, antara lain, beribadah haji berkali-kali. Ketika manusia beribadah haji karena mengikuti rayuan iblis melalui bisikan hawa nafsunya, maka saat itu tipologi haji pengabdi setan telah melekat padanya. Wa Allah a'lam.[ ]
*Imam Besar Masjid Istiqlal, Jakarta

Selasa, 05 April 2016

PRANATA CARA LAN SESORAH



Sugeng rawuh Ing adicara gladen Sesorah lan Pranatacara
·       Pranatacara :  Asring dipun sebat Master Of Ceremony, Pambiwara, Pranata adicara, Pranata titi laksana, Pranata Laksitaning Adicara: Paraga ingkang tinanggenah nata cara utawi acara, bakuning ayahan nglantaraken cakcakaning acara utawi adicara wonten ing pepanggihan, pasamuwan ingkang sampun rinantam. 
·       Pranatacara nyepeng ayahan ingkang ageng, dados punjering kawigatosan, amargi regeng, rancag, nges lan mmbotenipun satunggaling adicara saperengan ageng dados tanggel jawabipun pranatacara.
·       Soksintena kemawon para paraga ingkang magepokan kaliyan lampahing adicara utawi pawiwahan mboten saged tumindak piyambak-piyambak menawi dereng wonten atur saking pranatacara.
·       Sejatosipun pakaryan pranatacara mekaten sanes setunggiling pakaryan ingkang awrat, awit saksintena kemawon priyantun ingkang mmboten nandang tuna wicara utawi ingkang kedaling lesan mmboten cetha, tamtu saget nindakaken pakaryan pranatacara kasebut. Ananging ingkang kathan sami ajrih dhumateng tuna dungkaping basa. Ananging babagan menika mmboten ndadosaken pepalang, amargi basa mekaten kathah sanget pocapanipun, pramila setunggal lan sanesipun priyantun saged ngginakaken basa ingkang pundi kemawon, jer leres pikajenganipun cak cakanipun, saha gampil kasuraos dening saksintena ingkang midangetaken. 


Ancasipun Sesorah Munapadene Pranatacara
·           Kangge nyaosi pengertosan dumateng tiyang sanes
·           Kangge nyaosi karemenan dhumateng ingkang kepareng midhangetaken
·           Kangge paring pemanggih utawi pendirian ingkang mirengaken supados kersoa tumindak ingkang dipun suwun dening pamedhar pangandikan


Amrih Dados Pranatacara Saged Lumampah Sae
·           Swara
·           Busana (Ageman)
·           Subasita (Trapsila)
·           Basa lan Sastra


Swara
·           Kedaling lesan kedah kagladhi, supados saged langkung cetha medaling swanten. Pranatacara saha pamedhar sabda kedah saged mapanaken utawi ngginakaken swanten ingkang awrat, cekapan, utawi inggil trep kaliyan swasana.
·           Pangolahing suwanten, kedah wajar, cetha, teges mboten ketawis sanget menawi dipun olah kanthi (hiperbola)
·           Inggih babagan swanten menika, pranatacara saha pamedhar sabda kedah wigatos dhateng swaraning aksara swara (ucapan), langkung-langkung beda-beda mingsad-mingsedipun ing tembung lingga saha tembung andhahan.
·           Wirama (lagu) ugi kedah kagladhi kanthi saestu supados sekeca dipun mirengaken. Kados pundi rindhik rikatipun, mandhap minggahipun, sampun ngantos kesesa, ananing ugi sampun ngantos nglentreh sanget.
·           Galadhi olah swara punika kedah pikantuk kawigatosan ingkang mirunggan, amargi punika dados satunggiling sarat baku kagem pranatacara saha pamedhar sabda.     



Busana (Ageman)
·           Ajining raga gumantung busana, mila babagan busana punika ugi kedahipun gladhi saengga jejibahan pranatacara saha pamedhar sabda saged kalaksanakaken kanthi sae
·           Anggenipun ngadi busana kedah kajumbuhaken kaliyan keperluanipun wonten ing upacara punapa ingkang badhe dipun ayahi.
·           Jejering  pranatacara saha pamedhar sabda  saged katingal ngrengreng menawi rinengga ing swanten, raga lan busana ingkang pantes.
·           Pangudining busana saged ngetrapaken kaliyan rupi utawi wernining busana kaliyan kulit, ugi make up, saengga katingal pantes kaliyan papan panggenan, mboten nyolok tuwin samadya kemawon



Subasita (trapsila)
·           Trapsila (tata krami) kedah dipun gladi ingkang sae, amargi trapsila ingkang kirang, saged ngirangi kawibawanipun pranatacara saha pamedhar sabda
·           Solah bawa sampun ngantos kadamel-damel. Langkung sae bilih solah bawanipun prasaja kemawon, anteng, manteb ananging mboten kaken (Kaku)
·           Ewah-ewahanipun pasuryan ugi kedah kaudi ingkang sedaya wau sageda nggambaraken isining penggalih, ingkang lajeng jumbuh kaliyan swasana. Kadosta, bilih wonten ing pawiwahan saha pahargyan pasuryan bingar, sumringah lan ramah awit prastawa menika wau ngemu suraos suka, kabagyan, saha kabingahan.
·           Wondene menawi wonten ing sripah, pasuryan kedah mboten ketingal bingar, utawi sumringah, amargi punika tamtu mboten jumbuh kaliyan swasana saha raos manah kulawarga ingkang nembe nandhang duhkita utawi duka sungkawa.



Basa Lan Sastra
·           Basa lan sastra ngawujudaken kabetahan ingkang baku tumrapipun priyantun ingkang nembe ngayahi tugas utawi jejibahan dados pranatacara saha pamedhar sabda
·           Basa ingkang kaginakaken kedah miturut tuntunaning sastra ingkang leres. Pamilihing tembung, ingkang lajeng dipun ronce dados ukara kedah trep, luwes, sae, wusana sekeca kamirengaken ing asanes.
·           Kanthi pangertosan pranatacara saha pamedhar sabda saged ndapuk mocap, tembung, ukara saha wacana kanthi leres tuwun laras.
·           Laras tegesipun pranatacara sahapamedhar sabda saged ngrantam saha mbabar titilaksana trep kaliyan kawontenan saha swasana
·           Leres tegeipun pranatacara saha pamedhar sabda saged ngginakaken basa ingkang trep kaliyan paramasastranipun.
·           Ingkang menika pranatacara saha pamedhar sabda saget lumebet ing pawiyatan utawi saged maos piyambak buku-buku ingkang ngemot kawruh paramasastra kasebat.


Supados saged pikantuk kasil pakaryan ingkang sae,kedah kagungan pathokan-pathokan kangge nindakaken pakaryan pranatacara saha pamedhar sabda punika
·           Ing babagan basa, mugi kaginakaken basa ingkang trapsila, wijang prasaja ananging gampil katampi dening para tamu (ingkang midangetaken) sarta sakeca kapiarsa
·           Tanggap ing kawontenan, supados pahargyan saged regeng
·           Mangertosi rantaman-rantaman badhe tumapaking adicara kanthi permati, sarta kedah tanggap ing kawontenan
·           Mangertos asma-asma para paraga ing salebeting pawiwahan kanthi jangkep sak imbuhanipun
·           Tansah sesambetan kaliyan kadang pranata swara, supados nyamektakaken gendhing ingkang jumbuh kalihan lampahing acara
·           Tansah sesambetan kaliyan poranparaning pawiwahan (ketua panitia) supados enggal mengertosi mbok bilih wonten ewah-ewahan adicara
·           Trengginas mutusaken samukawis murih pawiwahan mboten ketinggal kisruh


Sikap sarira ingkang kirang mranani
·           Jumeneng kanthi lelambaran suku setunggal
·           Jumeneng kanthi suku sakelengkung rapet
·           Jumeneng kanthu suku sakelangkung mekar
·           Jumeneng kanthi loyo/mmboten wonten semangat
·           Jumeneng kirang imbang
·           Jumeneng kanthi lelendhetan papan wicara
·           Ngewah-ewah sarira
·           Jumeneng mmboten jenjem
·           Jumeneng kaku
·           Jumeneng mmboten nggatosaken  papan panggenan


Ewah-ewahan pasuryan ingkang mboten mranani
·           Gumujeng ingkang dipun damel-damel
·           Asring mesem
·           Mbesengut
·           Tumungkul
·           Gugup


Ewah-ewahan sarira ingkang mboten mranani
·           Asring ngebahaken satunggaling perangan sarira
·           Ngebahaken perangan sarira kanthi tidha-tidha
·           Ngebahaken perangan sarira kanthi mboten trep kaliyan ingkang dipun ngendikakaken
·           Asring ngukur talingan
·           Nglebetaken asta wonten ing sak clana
·           Asring mirsani cathetan
·           Asring ningali nginggil
·           Mmboten nggatosaken ingkang midhangetaken


Sesorah lan pranatacara ugi kedah migatosaken babagan
·           Sora lan mmbotenipun suwanten
·           Iramaning swanten
·           Swasananing suwanten ingkang laras kaliyan kawontenan


Tanggap wacana kedah kamot perkawis ingkang sampun urut
·           Salam pambuka
·           Purwaka
·           Isi
·           Wigati (kesimpulan)
·           Pangajeng-ajeng
·           Wusana/purna/Akhir/Entek-entekan


Katerangan  Urutaning Tanggap wacana
·           Salam pambuka: inggih punika ngaturaken salam ingkang sepisan, kadosta, assalamualaikum…wr…wb…salam sejahtera untuk kita semua
·           Purwaka: inggih menika atur matur nuwun dhumateng para tamu undangan saha atur syukur dhumateng Alla Swt, dlsb
·           Isi: inggih menika sedaya perkawis ingkang dipun wedharaken
·           Wigati: inggih menika inti saking ingkang sampun dipun wedharaken
·           Pangajeng-ajeng: inggih punika pitedah-pitedah saha pangejeng-ajeng ingkang dipun wedharaken dhumateng para ingkang midhangetaken
·           Wusana: inggih punika, atur panuwun saha nyuwun pangapunten bilih wonten kekirangan saha kalepatan anggenipun ngaturaken tanggap wacana.